LI TI ALISSORO

• Kozo Lissoro
• Ossé Lissoro

KOZO LISORO

TÂ MÉLÉNGUÉ TI KODRO AGA... BOUBOU !

Ita koli, Ita ouali :

Ténéngo-véné ayéké ndjoni pépé : zo koué ahinga...

Nga, béréngo-téné ayéké ndjoni pépé : fadé ambéni ita ahinga nda ti dounia tonga na gné ?

Na péko ti ngou oké so Nzapa amou na mbi ti sara na kodro ouandé, lo zi na mbi légué, mbéni la', ti kiri na kodro téti nzé oko.

So yambango-ndo na kodro pépé, aita ! Tonga na Nzapa azi na ala légué nga, ala kpé agoué, aba si... Asongo so Nzapa angba ti bata ala na fini, na ya nzara na kobéla ndé ndé koué : ala ga na téré ti mbi...

Souwouya ti 5 Kilo aba tâ passi... Na ayorongo fondo, ayorongo gozo, na karako ti yanga ti légué : ala  koué aba passi, ngbanga ti so bamara ti ala assi aoué... Akobé so guiriri abata mbi so laa... Mbi hounda taa yanaga ti ala, kpatcha !

Fadé so, nzara ti mango asango ti yanga ti Sango, na Radio Bangui, asara mbi... mais yé aouara mbi, na zingo radio ni : oua-go-singa ni ayéké sara téné na yanga ti Sango, biani, mais mbi ma ya ni boy ! Mbi douti, mbi yéké ba ndo kiri-kiri...

- Mo ma ape ?

- Na ndo oua !

Ndo so laa si mbi hinga na bouba ti améléngué ti kodro so si ayéké na yongoro-ndo, mais aké ti djia mé ti ala oko na péko, ti ma na ndo...

**********

So koué so, gui ndali ti WILIBURO-PASSY, na afo' lo tonga na Jean MALET, Dibert KOSSON, na ambéni kpingba aoua-go-singa ti yanga ti Sango so amou péko ti akozo ni so !

Ngbéné Sango ti ani na aRaymond PABOU, aLucien DAMBALET, aJean-Marie KOBOZO, aGUÉRÉZÉNGUÉ... ayéké ti lo péndéré mingui, na akpingba pépé ! Mo yéké ma nga yanga ti faranzi oko da pépé ! Gui sango na sango !

• Na tango so si WILIBURO-PASSY ayoro yanga da aoué so, afini "mboupa" a commencé ti ga, na ti wou... : "da-singa", "kwa-singa", "wa-go-singa", "talato", "govoroma", "wanguru"...

• Bongbi so Gouvernement adjia na sessé, na ngoy ti indépendance, ti gbo li na ndo téné ti yanga ti Sango ti État, acommencé nga ti koro...

• I.P.N. (Institut Pédagogique National) so a commencé ti fa mbéti na akota-zo, ahourou, ati nga na ya ti dodo ni...

• Aho koué, "awaséndéyanga" (aouandara so koussara ti ala ayéké gui ti gbo li na légué so ayanga ti kodro ti dounia koué a siguigui, amaï, na a youkou (téti zo ti tènéngo-ni mbéni ayéké pépé) tonga na BOUQUIAUX, na kpingba méléngué ti kodro tonga na Marcel DIKI-KIDIRI, amou agbahourou ti ala koué, loro... Ala laa nga na milié ti dodo ni ka so...

• Ti ounzi na ni, Govoroma ti Général KOLINGBA amou mbéni tombéla (décret) so adjia tâ kodé ti soungo na yanga ti Sango ti fadé so na sessé. Tombéla so aga ndia ti kodro téti yanga ti Sango, so alingbi zo koué akpé ni.

Légué ti ngbango na péko ayéké da, biani ?

Biani, na mbagué ti ani aprotestant, Société Biblique Centrafricaine asara koué, ti sou péko ti Mbéti ti Nzapa ti kozoni, so ani ngba ti diko juska la' so, na yanga ti fini Sango so ndia ti kodro adjia na sessé. Mais mingui ti aita aké fini Sango so na kourou go, ngbanga ti akpoto ossé so ayéké na li ti ambéni guéré ti amboupa ni ; ambéni adéma gui téti ngoy so alingbi ala mou, ti kiri ti manda yanga ti Sango tonga na mbéni fini yé...

Koussara ti léndo so ayéké ti mou mamboko kété na kété, si aouamabé koué so ayé da, agbo li ti ala, na atara ti ma nda ti mandango fini Sango so ndjoni.

Tonga na Nzapa asara bé-ndjoni, si ala yé da na ouango so ala yéké diko na ndo so, fadé ani li na ya mandango fini Sango, mais gui na Mbéti ti Nzapa na mamboko si, kété na kété, tonga na Nzapa ayé, fadé Lo iri na guigui azo so Lo yé, ti sou ambéti ndé ndé koué ti sara na kousara ti Lo, gui na fini yanga ti Sango so.

Grâce ti Nzapa adouti na ala koué !

C. MABADA-MABAYE  -  M.N.A.

OSSÉ LISORO

NGOU-NZAPA APIKA KOLI LEGUE OSE PEPE !

Na kiringo ti mbi na Poto, bé ti mbi ané mingui na koungba ti mandango fini yanga ti kodro so ayéké kporo fadé so na péko ti mbi. Aho koué, mbi yéké ouafango-mbéti, na koussala ti mbi ayéké ti fa yanga ti kodro ti anglais na français... Fadé mbi fa yanga ti kodro koué ti dounia na aouamandango-mbéti, na mbi hinga tâ yanga ti kodro ti mbi pépé tonga na gné ?

Tonga so, mbi ti da ti manda agerêgô, lafabêe, âmbupa, na âsêgô ti fini Sängö ! La' oko oko koué so ayéké ho, mbi mou kété ngoy tonga na nzina ngbonga (minute) balé-ota, ti manda fini Sängö. Aho nzé oko pépé, mbi tonda ti soungo ni na mbéti nzoni ! Tonga so, tonga na mbi do sessé, mbi né !

Mais angba ténéngo ni tâ mbilimbili ! Mbi yé ti tèné : gui na âmbupa (mots) ti yanga ti Sängö ! Téti mo ba : zo so ahinga mbéti kété, ayéké bi âmbupa ti français mingui na ya ti Sängö so lo yéké tèné... Ayéké tonga so si, na mbéni ngou, mbi na améléngué ti mbi koué, ani bi mandako ti Sängö na sessé, ti ba zo oua laa andé ayéké zia mbupa ti français oko da pépé ! Aita : mbi yo bio ti bagara na go ti mbi aho améléngué, tonga so, mbi zi mandako ni !

Mais ayéké séngué ! So akpingba mbi ti manda ti tèné Sängö, mais gui Sängö, na légué ni, si Sängö amaï, na amiro pépé, téti ambupa ti ambéni yanga ndé ndé ali lo, juska achangé lo biani.

Na mandango yanga ti Sängö so la' koué la' koué, nzara agbo mbi ti mou mamboko na améléngué ti kodro, ouala aouandé so Sângö anzéré na ala, ti manda fini Sängö na légué ni. Tonga na so, mbi siguigui na kozo léndo so mo lingbi ouara ni na http://sango.ti.laso.free.fr

Léndo ni so ayéké fa Sängö na azo so adé ahinga Sängö pépé. Na mbagué nga, fango-yé téti ala so ahinga ni kété, ayéké da. Tonga na mo yé ti manda Sängö so tâ na légué ni, mo goué na ndo ti léndo so. Mais tonga na mo hinga so koué ndjoni mingui aoué, mo goué, mo ba mama-léndo ti fini Sängö, so méléngué ti kodro, pakara Marcel DIKI-KIDIRI assara : http://sango.free.fr  Ka, mo mou ngoy koué so mo yé, ti lokoto ayé koué so mo yé ! Tâ gui kpingba fini yanga ti Sängö si mo yéké ouara andé ka !

Ti ounzi na tèné ti mbi, fadé mbi tèné gné ?

Na ndo so, mo yéké ouara andé gui aleçon so alingbi mou na mo mamboko ti manda ti sou fini Sängö na légué ni. Na péko ni, fadé ani manda ti kiri ti sou tèné ti ya ti Mbéti ti Nzapa na Sängö ti Bé-Afrîka, ti a-américain mbéni pépé, si améléngué ti kodro ti ani akiri akpé Sängö ti Mbéti ti Nzapa ti ani a-évangélique pépé, téti tonga na ala ouara yé so ala yéké gui na ani, ala lingbi ho na mbéni ndo pépé.

Grâce ti Nzapa angba na mo !

C.M.M.